Onderzoek doorbraak: cannabis & autisme

Een interview met Bonni Goldstein, MD.

Door Project CBD op 25 januari, 2022

TRANSCRIPT: ONDERZOEKSDOORBRAAK – CANNABIS & AUTISME
EEN INTERVIEW MET BONNI GOLDSTEIN, MD
(Dit transcript is een beetje bewerkt voor de duidelijkheid.)

Project CBD: Ik ben Martin Lee van Project CBD, en vandaag zullen we spreken met Dr. Bonni Goldstein. Dr. Goldstein is een kinderarts en een baanbrekend cannabis clinicus. Zij is de directeur van Canna-Centers, een in Californië gevestigd artsennetwerk dat zich richt op cannabis therapeutica. En Dr. Goldstein is ook de auteur van het zeer aanbevolen boek Cannabis is Medicijn. Welkom Dr. Goldstein.

Dr. Goldstein: Goedemorgen, Martin. Bedankt dat ik mocht komen.

Project CBD: Mijn genoegen. Ik wilde het vandaag met u hebben over een artikel dat u mede hebt geschreven en dat onlangs is gepubliceerd in het tijdschrift Cannabis and Cannabinoid Research. Laat me beginnen met het voorlezen van de titel van het artikel: “Cannabis Responsieve Biomarkers: A Pharmacometabolomics-Based Application to Evaluate the Impact of Medical Cannabis Treatment on Children with Autism Spectrum Disorder.” Dat is een intimiderende titel, denk ik, voor iemand die geen arts of wetenschapper is. Dus misschien kunt u in grote lijnen uitleggen wat de bevindingen zijn en wat “metabolomics” is? Wat betekent dat, en hoe staat het in verband met cannabis?

Dr. Goldstein: Zeker. Net zoals we bloed afnemen om het aantal witte bloedcellen te meten of hoeveel natrium je in je bloed hebt, kunnen we verschillende soorten chemicaliën in het lichaam meten. En deze chemicaliën weerspiegelen de paden en de veranderende chemische aard van hoe cellen werken.

Dus, een paar woorden die gedefinieerd moeten worden: Biomarkers. Wat wij gebruiken zijn zogenaamde cannabis-responsieve biomarkers – dit zijn gewoon chemische stoffen in ons lichaam die deel uitmaken van chemische routes die onze cellen helpen functioneren. Een van de biomarkers die we hebben gemeten heet bijvoorbeeld “spermine” – grappige naam, maar het heet spermine – en het wordt in verband gebracht met ontsteking en pijn. Het is een chemische stof die kan worden opgepikt in speeksel, in bloed, en het kan worden gemeten. Door vast te stellen – op dezelfde manier als wanneer je het aantal witte bloedcellen bij iemand meet, elke keer als je een infectie hebt of je door de dokter wordt gecontroleerd – controleren ze elk jaar je bloedbeeld (CBC), je complete bloedbeeld. Artsen kijken naar het aantal witte bloedcellen om te zien of je immuunsysteem goed werkt. Het is een afspiegeling van wat er aan de hand is in je lichaam.

Als je een zware bacteriële infectie zou hebben, zouden je witte bloedlichaampjes verhoogd zijn, dat is een tip voor een dokter, oké, we moeten beginnen te zoeken naar een ernstige bacteriële infectie. Als je bloedtelling laag is, kan dat wijzen op een andere pathologische ziekte. En natuurlijk, hebben we wat we noemen het fysiologisch bereik. Dus, je aantal witte bloedcellen varieert, en normaal is het tussen de 4000 en 12000 cellen voor de meeste mensen. Als we het meten, kunnen we zien of je binnen de normale grenzen zit. Het idee is dat je allerlei chemische stoffen in cellen in je lichaam hebt die gemeten kunnen worden.

Klassiek worden biomarkers gebruikt om te kijken naar iemands reactie op chemotherapie of op een kankerbehandeling, of zelfs om de aanwezigheid van kanker aan te tonen. Bij mannen is een veelgebruikte test de PSA (het prostaat-specifiek antigeen) en je doet gewoon een bloedtest en je kunt zien of die verhoogd is – dat is een tip, misschien is er iets aan de hand met prostaatkanker. En dan, laten we zeggen dat iemand een verhoogd PSA heeft, dat bij hem prostaatkanker wordt vastgesteld en dat hij wordt behandeld. Wat volgen artsen om te zien of hun patiënten het goed doen? Ze volgen die PSA. En natuurlijk, wil je dat je nummer een bepaald nummer is. Je wilt dat het binnen datgene ligt wat we vaak “binnen de normale grenzen” noemen of wat echt is vastgesteld als het normale fysiologische bereik.

Wat we in deze studie deden was, we namen kinderen die wat we noemen neurotypisch of typisch ontwikkelend waren, en we verzamelden speeksel op zoek naar verschillende en specifieke biomarkers. En we hebben honderden biomarkers gemeten en hebben het teruggebracht tot ongeveer 65 biomarkers waar we echt naar konden kijken. En we vonden ongeveer 31 biomarkers in onze groep van patiënten en we maten hun biomarkers voor autisme die daadwerkelijk enige relevantie toonden voor autisme en voor de cannabis behandeling. En we waren in staat om deze fysiologische range vast te stellen voor de kinderen die neurotypisch zijn of zich typisch ontwikkelen. En toen vergeleken we de biomarkers van de kinderen met autisme met dat fysiologisch bereik. Dat wil zeggen, vallen hun biomarkers binnen dit bereik? Als ze erbuiten vallen, brengt cannabisbehandeling ze dan terug in de fysiologische range?

Uiteindelijk vonden we dat alle kinderen – het was een zeer kleine groep, en dat is natuurlijk een van de beperkingen, er deden maar 15 kinderen met autisme mee – maar we konden aantonen dat met een cannabisbehandeling hun biomarkers corrigeerden in de richting van, een tendens vertoonden naar verschuiving naar dat fysiologische bereik, wat echt fascinerend was.

Project CBD: Ik denk dat dit soort gegevens die u uit het onderzoek hebt verzameld, een soort steun zijn voor wat anders zou worden beschouwd als anekdotische of subjectieve verslagen van verbetering, die over het algemeen worden beschouwd als van mindere waarde dan andere soorten bewijs. Maar hier heb je feitelijke gegevens die aantonen dat het niet alleen de persoon is die zegt hoe hij zich voelt – er is wat beweging in de cellen, zoals je zegt. Dus, wat zouden de cannabis biomarkers specifiek zijn? Je noemde spermine. Waren er andere die bijzonder relevant waren?

Dr. Goldstein: In de publicatie hebben we 20-30 biomarkers die duidelijk verschoven zijn. Maar, in het artikel waren we beperkt in woordgebruik, dus spraken we over drie specifieke biomarkers. Een daarvan heet N-Acetylasparaginezuur (NAA). En als je kijkt naar de wetenschappelijke literatuur is er bewijs dat NAA – nou ja, we weten dat het een zeer prominente neurochemische stof is, het is een aminozuur, en het is relevant om meerdere redenen, in die zin dat er bewijs is dat, in feite, er een ziekte is waarbij als je het niet hebt, je het in principe niet goed doet, het is terminaal. Je hebt geen goede hersenfunctie. Je hebt een disfunctie in de hersenen. Het is betrokken bij neuro-inflammatie, bij de afzetting van myeline, de coating op de neuronen die zeer belangrijk is voor de neuronale functie.

En dus, wat we vonden met NAA was dat – en wat trouwens interessant is voordat ik inga op de bevindingen, is dat uit mijn onderzoek naar NAA, ze praten over het is niet goed om te weinig en het is niet goed om te veel te hebben. Je wilt het in balans hebben. Je wilt geen tekort en je wilt niet teveel. Dus, wat interessant is, is dat bij de kinderen bij wie het NAA niet in balans was, of het nu te veel of te weinig was, bij het nemen van hun medicinale cannabis behandeling, anderhalf uur later, toen we het speeksel opnamen en opnieuw maten, het meer naar het fysiologische bereik verschoof. Als het te laag was, ging het omhoog en als het te hoog was, ging het omlaag. Dat is zo interessant, want dat is waar we het over hebben bij cannabis, het helpen in balans te brengen en homeostase te creëren – dat soort verschuiving – niet te laag, niet te hoog, maar alles neigend naar het midden. Dat was wel interessant.

Er zijn studies die aantonen dat mensen met de diagnose van Asperger – er is een studie die aantoont dat mensen met Asperger hogere niveaus van NAA hebben, en dat andere mensen met autisme lagere [niveaus] kunnen hebben. En de enige manier, tussen haakjes, om het vroeger te meten – vergeet niet dat het een neurochemische stof is – was het gebruik van functionele MRI scans en dergelijke, zeer geavanceerde technologie. Dit is van spugen in een buisje, wat relatief gemakkelijk te verzamelen is voor de meeste patiënten. Het is interessant omdat is aangetoond dat die specifieke neurochemische stof een afwijking vertoont in deze specifieke groep, bij mensen die lijden aan een autismespectrumstoornis.

En ik noemde spermine als een van de andere waar we het over hadden en dat heeft te maken met ontsteking en pijn. En ik zal met jullie delen dat ik veel gezinnen heb met non-verbale kinderen met autisme, die moeite hebben met communiceren. En veel van de ouders zullen zeggen dat hun kind – ergens pijn moet hebben, het kind lijkt zich ongemakkelijk te voelen, het kind huilt of schreeuwt of heeft veel moeite. En dit is zeer interessant voor mij dat de spermine hoog was bij veel van deze patiënten of zeer laag, en dan weer verschoof naar het fysiologische bereik.

Dan hebben we gekeken naar een andere die we hebben gedocumenteerd, wat DHEAS heet, dehydroepiandrosterone, wat een hormoon is, als een precursor die leidt tot mannelijke en vrouwelijke hormonen. En dit is in verband gebracht met, vooral bij mannen met agressie. En we ontdekten dat dit ook een op cannabis reagerende biomarker was bij onze patiënten.

Project CBD: U zegt dat de tientallen neuro-atypische patiënten die deel uitmaakten van deze studie, zodra ze het op cannabis gebaseerde medicijn toegediend kregen, of het nu te hoog of te laag was in termen van wat de biomarker laat zien, ze in de richting van normaal komen, in beide richtingen. Was het altijd hetzelfde medicijn? Mensen praten natuurlijk over CBD, dat is nu een hot item omdat het niet bedwelmend is.

Dr. Goldstein: Dat is een goede vraag, Martin. Wat we deden in dit onderzoek – en de reden dat ik erbij betrokken was, was omdat ik veel kinderen verzorg met epilepsie, autisme, enzovoort – en toen Cannformatics, dat de technologie doet, mij benaderde, zochten ze kinderen voor deelname aan dit onderzoek die al een cannabis kuur volgden die leek te helpen, waarbij het kind of de ouders, zoals je eerder zei, anekdotisch zeiden “mijn kind is beter, mijn kind doet het goed.” En zoals we allemaal weten accepteert de wetenschappelijke gemeenschap dit niet als bewijs – iemand die zegt dat hij zich beter voelt is geen bewijs voor de wetenschappelijke gemeenschap. We willen cijfers zien, scans, iets dat beter of verbetering laat zien. En niet alleen dat het er is, maar dat het statistisch significant is. En wat we in de wetenschappelijke gemeenschap bedoelen met statistisch significant, is dat het niet een andere factor is of gewoon willekeurig of bij toeval dat we deze resultaten hebben gevonden.

Dus, wat we deden in de groep is dat we leeftijden van 6-12 met autisme aannamen die een cannabis regime hadden waarbij ze verbetering vertoonden, en tenminste stabiel waren gedurende meer dan een jaar. Het kan zijn dat we in de loop van dat jaar enkele wijzigingen hebben aangebracht, maar de patiënt bleef baat hebben bij cannabismedicijnen, niet alleen volgens de rapporten van de ouders, maar ook volgens de rapporten van therapeuten en leraren. En de reden waarom we deze patiënten hebben gerekruteerd was omdat, zoals je weet, het niet eenheidsworst is (dat heb ik van jou gestolen!), cannabis medicijn is zeer persoonlijk en op maat gemaakt. En als je voor het eerst begint met cannabis, wat ik de cannabisreis noem, kan het soms maanden duren om uit te zoeken wat het beste werkt voor een bepaald individu.

Wat we niet wilden was dat in onze patiëntenpopulatie, we geen patiënten hadden die dingen veranderden en die slechte dagen hadden, en hier komen en proberen iets te meten, maar ze vertonen geen respons. We wilden bij deze patiënten die voordelen vertoonden, documenteren dat het fysiologisch correleerde – dat er een correlatie was tussen de chemische onderbouwing en wat de ouders ons vertelden. En het is heel belangrijk om daar op te wijzen.

Het kan tijd kosten. Sommige van deze patiënten zijn langer dan een jaar bij mij onder behandeling geweest – drie jaar, vijf jaar – voordat we echt een goede plek hadden gevonden. En dan moet je ook onthouden dat autisme een spectrumstoornis is. Dus, er is niet één maat voor alles, omdat patiënten verschillende symptomen hebben. Sommige kinderen zijn erg agressief en sommige zijn nooit agressief. Sommige patiënten zijn volledig verbaal en sommige zijn volledig non-verbaal. Dus daarom is het een zeer heterogene populatie om te bestuderen, en het kan moeilijk zijn om conclusies te trekken.

Ik wil er alleen op wijzen dat we speeksel verzamelden in de ochtend voordat ze hun ochtenddosis medicinale cannabis kregen. En dan verzamelden we het speeksel opnieuw na ongeveer 90 minuten, en dat correleert met wanneer de ouders zeiden dat we een kind zagen reageren op het medicijn. En tussen haakjes, in tabel 1 van het artikel, die je op pagina 3 vindt, staan de kinderen per leeftijd en hoeveel doses per dag ze innamen, en wat de samenstelling van de cannabinoïden was. Dus CBD, THC, CBG, CBN, THCA, en CBDA. En als je naar die grafiek kijkt, zie je dat ze alle kanten op gaan, omdat het weer op hen persoonlijk is afgestemd.

Project CBD: Er was net een studie uit Israël over autisme en ik denk dat de conclusie was dat THC beter werkt dan CBD. Zijn we hier op zoek naar de beste cannabinoïde? Of, zoals jij zegt, is het echt een combinatie die het beste werkt en kan de combinatie van persoon tot persoon verschillen?

Dr. Goldstein: Juist. Het hangt ervan af wie je rekruteert voor je studie. Als je alleen kinderen rekruteert die zeer agressief zijn, zou ik het ermee eens zijn dat THC een zeer grote rol speelt. Maar als je patiënten rekruteert die voor de helft agressief zijn en voor de andere helft niet, dan zul je iets vinden dat misschien niet voor alle patiënten geldt. Ik bedoel, er is een correlatie die ik klinisch gebruik. Als iemand binnenkomt en zegt dat mijn kind het huis overhoop haalt en ons in elkaar slaat, en zeer zelfverwondend is, dan neig ik er meer naar om eerder met THC te beginnen, tenzij de ouders andere informatie hebben of een voorkeur om geen THC te gebruiken. Maar dan zou ik eerder geneigd zijn om meer THC te gebruiken dan niet. Of in ieder geval als onderdeel van de mix.

Ik ben nooit bang geweest om THC te gebruiken bij mijn patiënten. En je moet ook niet vergeten dat er nu een aantal studies zijn die aantonen dat kinderen met autisme lage niveaus van anandamide hebben, wat een natuurlijke endocannabinoïde is die we maken, wat ik leuk vind dat je het je innerlijke cannabisverbinding noemt. Wanneer je lage niveaus hebt, een tekort, moet je onthouden dat voor anandamide CBD geen directe vervanging is van anandamide. Het kan helpen om het lichaamseigen anandamide beter te laten werken, maar voor sommige patiënten hebben ze THC nodig, omdat zoals we weten van Dr. Mechoulam en anderen, THC de directe vervanger lijkt te zijn voor anandamide.

Ik wil het duidelijk maken aan iedereen die luistert, mijn patiënten lopen niet stoned, onsamenhangend en gestoord rond. Sommige patiënten, de ouders zullen me bellen, oh we hebben de dosis verhoogd en zijn ogen zijn een beetje rood en hij lijkt een beetje gek nu. We maken hele kleine veranderingen en proberen te voorkomen dat het kind zich ongemakkelijk voelt of verminderd in zijn doen en laten. Maar ik kan u vertellen dat veel van deze patiënten, omdat ze een tekort hebben aan anandamide, veel hogere doses THC aankunnen dan de meeste volwassenen. En we weten ook uit een studie dat het erop lijkt dat kinderen geen volledig ontwikkelde cannabinoïde receptoren hebben, dus zijn ze misschien minder gevoelig voor de effecten van THC. En onthoud, wat we proberen te doen is de hersenen net dat beetje te geven dat de receptor aanzet om de boodschap van homeostase te sturen.

Project CBD: Toen we eerder met elkaar spraken, gaf u aan dat u in het kader van deze studie veel gegevens hebt verzameld, waarvan een groot deel niet in het rapport is terechtgekomen. Kunt u ons een hint geven van wat er in het verschiet ligt, van wat de volgende stap is? Zullen er nog andere onderzoeken gepubliceerd worden op basis van dit werk dat u doet?

Dr. Goldstein: We zijn van plan een tweede artikel te publiceren op basis van dezelfde groep patiënten, omdat we zoveel biomarkers hebben gemeten en er zoveel interessante en significante resultaten waren, dat we het niet in één artikel konden vatten. Het volgende artikel dat gepubliceerd wordt, kijkt specifiek naar wat wij de lipiden noemen, de lipide biomarkers, diegene die in de vetzuur categorie vallen. Wat daar zo fascinerend aan is, en wat ook fascinerend is aan het resultaat, is dat je moet onthouden dat ons endocannabinoïde systeem voor het grootste deel bestaat uit verbindingen die vetzuren zijn, anandamide enzovoort. En onthoud dat de verbindingen van de cannabisplant, de fytocannabinoïden die we gebruiken om dit systeem te voeden, ook lipofiele vetzuren zijn. We willen in staat zijn – we gaan die gegevens publiceren om aan te tonen dat deze verbindingen, die veranderen als reactie op de cannabisbehandeling, niet alleen andere gebieden van de hersenen beïnvloeden, maar ook binnen dat endocannabinoïde systeem.

Project CBD: Mijn laatste vraag Dr. Goldstein is, welke implicaties dit soort onderzoek gericht op metabolomics heeft voor cannabis therapeutica in het algemeen. Voor zover ik weet, denk ik niet dat er een studie als deze is gedaan. Hoe toepasbaar zou dit zijn voor andere aandoeningen, niet alleen autisme?

Dr. Goldstein: We hopen een studie te doen naar de farmacometabolomics voor diegenen die cannabis gebruiken om neuropathie te behandelen, wat zenuw-gebaseerde pijn is. Hopelijk is dat een andere studie die we in de toekomst zullen doen. Maar de manier om farmacometabolomics te bekijken, is het een manier om te kijken hoe je lichaam reageert op een bepaalde interventie, op een behandeling. Het is interessant omdat deze technologie al eerder is gebruikt, bijvoorbeeld om te kijken naar een bepaald cholesterolverlagend medicijn, en hoe – en het is vrij technisch, dus ik ga er even overheen – hoe mensen met bepaalde darmproblemen, hoe zij hun cholesterolverlagend medicijn metaboliseren, en waarom zij misschien niet geschikt zijn voor dat medicijn.

Dus, farmacometabolomics kan niet alleen naar drugs kijken, maar ook naar je eigen basischemie en je reactie op drugs. Cannabis is het medicijn waar we naar kijken, juist. Maar waar we echt naar kijken is de onderliggende chemische reactie. Ik voorzie dat deze technologie kan helpen bij het optimaliseren van de behandeling en het meten van de respons. Dus als ik een patiënt heb die helemaal nieuw is met cannabis en het nog niet gebruikt heeft, kan ik een basisprofiel van hun biomarkers uit speeksel krijgen. En na drie maanden behandeling kan ik dan opnieuw speeksel verzamelen en kijken wat gunstig lijkt te zijn, wat verbeterd is. Zijn er biomarkers die nog steeds niet in orde zijn en die we met bepaalde cannabinoïden moeten aanpakken? Bijvoorbeeld als we CBDA nog niet geprobeerd hebben, merk ik dan een trend bij patiënten dat CBDA helpt om een bepaalde biomarker in balans te brengen die, laten we zeggen, ontsteking weerspiegelt.

Wat we hopen is deze technologie uit te breiden, en eigenlijk is het gewoon een andere manier om te meten. Zie ik verbetering? Niet iedereen wordt beter van cannabis. En een van de dingen die ik graag zou willen zien is: Wat missen we bij deze patiënten? Waarom reageert hun lichaam niet? Wat gebeurt er? Waarom reageren alleen sommige mensen? Ik denk dat dit gewoon een hulpmiddel is. In plaats van dat ik hier zit en probeer te bedenken waarom de patiënt niet reageert, kan ik objectieve gegevens hebben waar ik naar kan kijken en zeggen: “Oh dit is interessant, alle kinderen met deze biomarker die buiten de grafieken valt reageren niet. Nou, dat is interessant. Wat reflecteert deze biomarker in hun chemische route? Wat als ze een enzym missen? Wat als ze een laag gehalte aan een bepaald mineraal in hun lichaam hebben en wij dat kunnen corrigeren? Ik bedoel, het doel van dit alles is om meer kennis te vergaren om deze patiënten te helpen een respons te krijgen van cannabis, maar ook van andere medicijnen.

Project CBD: Het is echt fascinerend. En zeer bemoedigend. We kijken er naar uit om meer te horen over waar u mee komt, en veel succes met dit alles. Dank u, Dr. Bonni Goldstein.

Dr. Goldstein: Dank u, Martin.

Copyright, Project CBD. Mag niet worden herdrukt zonder toestemming.

Waar je CBD olie voor kunt gebruiken

Neem een kijkje in onze encyclopedie en ontdek hoe CBD jouw lichaam en geest kan ondersteunen.

Amyotrophic lateral sclerosis - ALS

ALS, ook bekend als de ziekte van Lou Gehrig, tast de motorneuronen van het ruggenmerg aan, wat geleidelijke spierzwakte en spieratrofie veroorzaakt.
Angst
Angststoornissen worden gekenmerkt door buitensporige nervositeit, angst, bezorgdheid en ongerustheid die niet in verhouding staan tot het werkelijke gevaar. OCD, PTSS, paniekstoornis en fobieën worden beschouwd als angststoornissen.

Antibioticaresistentie

Een antibioticaresistente infectie is een infectie die u niet met antibiotica kunt bestrijden. Antibioticaresistente infecties komen steeds vaker voor. MRSA (meticilline-resistente staphylococcus aureus) is een van de meest voorkomende.

Arthritis

Artritis is een ontsteking van een of meer gewrichten. Er zijn veel verschillende soorten, waaronder osteoartritis (OA) en reumatoïde artritis (RA). Symptomen kunnen gewrichtspijn, stijfheid of zwelling zijn.

Autismespectrumstoornis

ASS is een complexe neuro-gedragsstoornis met stoornissen in de sociale interactie, taal en communicatievaardigheden in combinatie met rigide, herhalend gedrag. Ruwweg 30% van de mensen met de diagnose ASS heeft aanvallen. Andere symptomen kunnen leerproblemen, ADHD, OCD, depressie of angst zijn.

Beroerte & Hersenletsel

Een beroerte is een plotselinge onderbreking van de bloedtoevoer naar de hersenen. Andere hersenletsels zijn ischemie, traumatisch hersenletsel, hersenschudding en hersentumoren.

Bipolaire Stoornis

Bipolaire stoornis, ook bekend als manisch-depressieve ziekte, is een hersenaandoening die ongewone verschuivingen in uw stemming, energie en activiteitsniveaus veroorzaakt. Symptomen kunnen zijn: stemmingswisselingen, risicogedrag, ongeorganiseerde zaken, rusteloosheid en zelfbeschadiging.

CBD als medicijn

Leer meer over de mogelijkheden om specifieke symptomen en aandoeningen te behandelen met CBD.

Depressie

Depressie is een ernstige aandoening die kan leiden tot een verscheidenheid van emotionele en lichamelijke problemen en iemands vermogen om te functioneren kan verminderen. Symptomen zijn onder meer vermoeidheid, angst, prikkelbaarheid, rusteloosheid, verlies van plezier, veranderingen in eetlust, veranderingen in slaappatronen en zelfmoordgedachten.

Huidaandoeningen

Huidaandoeningen verwijzen naar alles wat uw huid irriteert, verstopt of ontstoken maakt, waardoor roodheid, zwelling, branderigheid en jeuk ontstaan. Allergieën, irriterende stoffen, uw genetische aanleg en bepaalde ziekten en problemen met het immuunsysteem kunnen uitslag, netelroos en andere huidaandoeningen veroorzaken.

Hartziekte

Hart- en vaatziekten hebben meestal betrekking op vernauwde of geblokkeerde bloedvaten. Andere hartaandoeningen kunnen de hartspier, de hartkleppen of het hartritme aantasten. Symptomen kunnen zijn: vermoeidheid, kortademigheid, onregelmatige hartslag, gezwollen voeten of enkels, flauwvallen of pijn op de borst.

Kanker

Kanker is de naam die wordt gegeven aan een verzameling verwante ziekten waarbij de lichaamscellen zich onophoudelijk beginnen te delen en zich in de omliggende weefsels verspreiden. De symptomen variëren naar gelang van het soort kanker, maar omvatten vaak pijn, vermoeidheid, misselijkheid en onverklaarbaar gewichtsverlies.

Ontsteking

Inflammatie is het proces waarmee uw lichaam u beschermt tegen infecties, maar ongereguleerd een ziekte wordt. Symptomen zijn roodheid, zwelling, pijn en stijfheid. Chronische ontsteking is in verband gebracht met ziekten als hartaandoeningen of beroertes, en kan ook leiden tot auto-immuunziekten.

Pijn

Pijn is lichamelijk lijden of ongemak dat typisch wordt veroorzaakt door ziekte of letsel. Chronische pijn wordt gedefinieerd als elke pijn die langer dan 12 weken aanhoudt. De pijn kan maanden of jaren aanhouden.
Darm- en spijsverteringsstoornissen
Darm- en spijsverteringsstoornissen omvatten colitis, de ziekte van Crohn, inflammatoire darmziekten (IBD) en prikkelbaar darmsyndroom (IBS) en kunnen pijn, misselijkheid, overgeven, een opgeblazen gevoel, constipatie, diarree of vermoeidheid veroorzaken.

Spijsverterings- en darmstoornissen

Darm- en spijsverteringsstoornissen omvatten colitis, de ziekte van Crohn, inflammatoire darmziekten (IBD) en prikkelbaar darmsyndroom (IBS) en kunnen pijn, misselijkheid, overgeven, een opgeblazen gevoel, constipatie, diarree of vermoeidheid veroorzaken.

Stress

Stress is in de eerste plaats een lichamelijke reactie op een gevoel van overvallen zijn, wat leidt tot het vrijkomen van hormonen en chemische stoffen zoals adrenaline, cortisol en noradrenaline. Symptomen van stress zijn onder meer weinig energie, hoofdpijn, maagklachten, pijn, slaapproblemen, vaak ziek worden en verlies van seksueel verlangen. Chronische stress kan schadelijk zijn voor de gezondheid, omdat het de bloedsuikerspiegel en de bloeddruk verhoogt.

Verslaving & Alcholisme

Verslaving wordt gekenmerkt door het onvermogen om consequent af te zien van een stof (zoals opiaten) of gedrag, ondanks aanzienlijke schade voor jezelf. Alcoholisme verwijst naar de verslaving aan alcohol, in het bijzonder.

Ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson is een progressieve aandoening van het zenuwstelsel die uw bewegingen beïnvloedt. De symptomen beginnen geleidelijk, soms met een nauwelijks waarneembare tremor in slechts één hand. De aandoening veroorzaakt ook vaak stijfheid of vertraging van de beweging.